In 1921 kwam een groepje jonge katholieke vrouwen bij elkaar om zich in te zetten voor 'de bekering van de wereld'. Belangrijk hierbij was dat zij dit als leek - dus niet als kloosterling - wilden doen. Initiatiefnemer was Pater Jacques van Ginneken s.j., die de groep 'Vrouwe van Nazareth' noemde (naar Maria, de moeder van Jezus). Ze werkten vooral in sociaal-culturele en religieuze activiteiten met vrouwen en meisjes. Zij stonden midden in de wereld en sloegen nieuwe wegen in om de katholieke traditie een duidelijker gezicht te geven.
Eind jaren twintig begonnen zij, op uitdrukkelijk verzoek van de bisschop van Haarlem de katholieke vrouwelijke jeugdbeweging 'de Graal'. Deze werd tijdens de tweede wereldoorlog door de Nazi's verboden. Toch gingen in die tijd graalleden naar het buitenland, en na Duitsland en Engeland ontstonden er ook afdelingen in Australië en de Verenigde Staten. De naam 'Vrouwe van Nazareth' werd vervolgens ook in Nederland vervangen door de naam 'Graal' die in het buitenland gebruikt werd.
In Nederland werd de jeugdbeweging na de oorlog niet heropgericht, maar vonden de graalleden taken binnen de verpleging, gezinszorg, maatschappelijk werk en het onderwijs. Zo namen zij de leiding van het RK Ziekenhuis Antoniushove te Voorburg over en startten daar 'Vronestein', waar een nieuw soort opleiding voor verpleegkundigen werd gegeven.
In Ubbergen werd een missieschool opgericht die jonge lekenvrouwen met een beroepsopleiding voorbereidde op hun werk in ontwikkelingslanden. Een grote internationale uitbreiding vond plaats doordat er vrouwen na hun opleiding in Ubbergen werden uitgezonden naar Indonesië, Suriname, Brazilië, Zaïre, Burundi, Oeganda, Tanzania, Ghana, Nigeria en Kenia.
In 1931 was er in Vogelenzang een oefenhuis gebouwd waar graalleden werden opgeleid en waar later ook programma's werden aangeboden. Vanaf het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw trok de Tiltenberg, zowel door de zen programma's als ook door de vrouwenprogramma's, jonge mensen aan. In eerste instantie kwamen zij om aan programma's deel te nemen, maar al gauw bleek dat zij ook bereid waren om de schouders onder de Graal te zetten. Op heel eigen wijze zagen zij dat de oude graalboodschap, dat de talenten van vrouwen ontwikkeld en ingezet dienen te worden bij de vorming van een nieuwe wereld, niet verouderd was. Een heel nieuwe wind begon door de Graal te waaien. Kernwoorden uit die tijd zijn: feministische theologie, vrouw en geloof, vrouwenvieringen, inspiratie vanuit oosterse meditatievormen, zen, boeddhisme en christendom, ecologisch bewustzijn.
Begin jaren negentig werden twee jonge vrouwen lid van de staf van de Tiltenberg en een paar jaar later werden zij ook Graallid. Hun aanwezigheid zorgde ervoor dat een brede kring van jonge vrouwen (en ook mannen) zich aangetrokken voelde tot de Graalbeweging. Wel bleek na verloop van tijd dat deze jongere vrouwen zich niet meer op dezelfde wijze aan een geloofsbeweging willen verbinden als eerdere generaties. Daarom werd er naast het Graallidmaatschap een nieuwe mogelijkheid van betrokkenheid gecreëerd: Graalvriendin. De Graalvriendinnen vormen een brede groep van vrouwen die geïnteresseerd zijn in de Graal, van tijd tot tijd deelnemen aan activiteiten, en taken op zich nemen om de beweging te ondersteunen. Zij organiseren soms programma's of nemen deel aan commissies. Soms besluiten vriendinnen na een tijd om lid te worden van de Graalbeweging.
In de jaren negentig vond er een diepgaande herbezinning plaats in de hele Nederlandse Graal. Het onderhoud en het draaiende houden van het grote huis werd als zwaar ervaren.
Dit leidde uiteindelijk tot het besluit om naar een kleiner onderdak uit te zien. Bij de verkoop van de Tiltenberg was al duidelijk: het einde van de Tiltenberg betekent geen einde van de Graalbeweging, maar juist een nieuw begin - zoals er door de jaren heen elke keer weer nieuwe dingen ontstonden. Na de verkoop werd in de zomer van 2005 een nieuw pand gekocht op de Nieuwegracht te Utrecht. Een Graalhuis midden in de stad waar allerlei activiteiten worden georganiseerd. De Graal is veranderd, maar de vrouwenkracht, die in een kleine gemeenschap haar sterkte vindt, is nog steeds springlevend en wordt aan nieuwe vrouwen doorgegeven.